Kinh doanh

Làm thế nào để có được độc quyền đối với việc sử dụng bao bì và nhãn hiệu?

Với ngoại lệ của một số mặt hàng nhất định như nguyên liệu thô không được đóng gói, ô tô và sản phẩm nội thất, phần lớn các sản phẩm được bán đều được đóng gói. Bao bì (bao gói) liên quan đến hình dáng của nhãn hàng, vật liệu và kiểu hộp được sử dụng để đóng gói sản phẩm. Bao bì là rất quan trọng nhằm:

• Hỗ trợ việc cất giữ và vận chuyển;
• Hỗ trợ việc sử dụng thiết bị vận chuyển có hiệu quả hơn;
• Bảo vệ sản phẩm;
• Hỗ trợ việc bán sản phẩm;
• Hỗ trợ việc sử dụng sản phẩm;
• Cung cấp giá trị tái sử dụng cho người tiêu dùng.

Nhãn hàng

Nhãn hàng là vật được gắn lên sản phẩm để nhận dạng hoặc đưa ra những hướng dẫn hoặc chi tiết liên quan đến chủ sở hữu, cách sử dụng, bản chất, nơi đến, v.v. của sản phẩm. Những nội dung liệt kê dưới đây là một vài trong số những yêu cầu và chức năng chung nhất của nhãn hàng:

Nhãn sản phẩm thường mô tả về thành phần nguyên liệu thô, nhà cung cấp sản phẩm và nước xuất xứ (ở một số thị trường, những mô tả này là bắt buộc). Nhãn sản phẩm cũng có thể bao gồm tên sản phẩm và mã số.

Nhãn hướng dẫn sử dụng ngày càng có vai trò quan trọng đối với nhiều sản phẩm. Một bản mô tả tóm tắt những điều cần lưu ý và bảo dưỡng sản phẩm cho người tiêu dùng nói chung. Trong trường hợp sản phẩm may mặc thì những hướng dẫn về cách giặt sẽ được chi tiết hóa. Người tiêu dùng cần nghiên cứu kỹ các thông tin này khi mua và sử dụng sản phẩm.

Nhãn cảnh báo khi vận chuyển được sử dụng trên các kiện hàng, như “Xếp theo chiều này” (This way up), “Hàng dễ vỡ” (Fragile), “Hàng nặng” (Heavy), v.v.. Các nhãn này được thiết lập theo các tiêu chuẩn quốc tế.

Sở hữu trí tuệ trong đóng gói và dán nhãn

Nhiều yếu tố trong đóng gói và dán nhãn được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. Khi đưa ra quyết định đóng gói hoặc dán nhãn thì phải lưu ý đến các quyền sở hữu trí tuệ có liên quan và quyết định thời điểm và cách thức bảo vệ các quyền đó. Dưới đây là tóm tắt một số vấn đề chủ yếu cần được lưu ý.

• Các từ, chữ cái, tên, khẩu hiệu, hình vẽ, thiết kế, ký hiệu, yếu tố hình họa hoặc sự kết hợp của các yếu tố này, được sử dụng trong đóng gói hoặc dán nhãn, có thể được bảo hộ làm nhãn hiệu nếu chúng được sử dụng để nhận dạng hoặc phân biệt nguồn gốc của hàng hóa hoặc dịch vụ.
• Các công ty cũng có thể sử dụng nhãn hiệu tập thể trên bao bì hoặc nhãn hàng nhằm cùng tiếp thị các sản phẩm của một nhóm công ty hoặc hỗ trợ việc nhận diện sản phẩm, hoặc sử dụng nhãn hiệu chứng nhận để xác nhận rằng sản phẩm của họ tuân thủ một loạt tiêu chuẩn đã được thiết lập từ trước. Cả nhãn hiệu tập thể và nhãn hiệu chứng nhận có thể được sử dụng đồng thời với nhãn hiệu riêng của công ty.
• Một số sản phẩm có nguồn gốc địa lý riêng biệt có thể được gắn nhãn hàng, đóng gói và quảng cáo theo chỉ dẫn địa lý, nơi mà chất lượng, uy tín hoặc các đặc tính khác được tạo thành từ nguồn gốc địa lý và được bảo hộ làm chỉ dẫn địa lý. Đối với một số sản phẩm nhất định (rượu vang và rượu mạnh) thì điều quan trọng là các nhà xuất khẩu phải đặc biệt lưu ý không được sử dụng các cụm từ trong nhãn hàng hoặc bao bì mà được bảo hộ theo chỉ dẫn địa lý (ví dụ. ’’Tequila“, ’’Champagne“, ’’Chianti“) trừ khi các sản phẩm đó được chứng nhận bởi các tổ chức có liên quan rằng sản phẩm được phép sử dụng chỉ dẫn địa lý đó.
• Trong một số trường hợp, một nhãn hàng có thể bao gồm hình ảnh, hình vẽ hoặc tác phẩm nghệ thuật hoặc mỹ thuật ứng dụng mà có thể đang được bảo hộ quyền tác giả.

Ở một số nước, thiết kế của bao bì có thể được bảo hộ theo một hoặc một số quyền sở hữu trí tuệ sau:

• Hình dáng và thiết kế của bao bì sản phẩm (nghĩa là các yếu tố trang trí hoặc thẩm mỹ của bao bì sản phẩm) có thể được bảo hộ làm kiểu dáng công nghiệp.
• Hình dáng và bao bì của sản phẩm cũng có thể được coi là có khả năng phân biệt (nghĩa là nó phân biệt sản phẩm với sản phẩm cùng loại của đối thủ cạnh tranh) và do đó, cũng có thể có tác dụng và được đăng ký làm nhãn hiệu ba chiều. Ví dụ điển hình là hình dáng của chai Coca-Cola hoặc chai Orangina được bảo hộ làm các nhãn hiệu ba chiều.
• Cuối cùng, ở một số ít quốc gia (ví dụ, Hoa Kỳ), bao bì có tính phân biệt có thể được bảo hộ làm hình dáng thương mại (trade dress) nhằm ngăn cấm đối thủ cạnh tranh sử dụng các đặc điểm tương tự gây nhầm lẫn. Nhìn chung, hình dáng thương mại bảo vệ hình ảnh tổng thể của sản phẩm và có thể bao gồm cách thức phối màu, ký tự, kích thước, kiểu dáng, hình khối và cách thức bố trí từ ngữ, hình ảnh và các trang trí trên sản phẩm hoặc bao bì của sản phẩm.
• Nếu việc đóng gói sản phẩm có tính chức năng sáng tạo thì có thể được bảo hộ theo sáng chế hoặc mẫu hữu ích.